7.7 ℃
De damsluizen bij Halfweg en Vijfhuizen zijn historische erfgoed en onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De sluizen verkeerden in kwetsbare staat en al eerder heeft de provincie losse onderdelen laten verwijderen om de sluizen veilig te stellen. Monumentenwacht Noord-Holland is betrokken geweest bij de restauratiewerkzaamheden voor het waarborgen van de monumentale status.
De damsluizen na restauratie
Restauratie boven en onder water
Ter voorbereiding op de restauratie is de plantengroei op de sluizen verwijderd. Na het reinigen van het metselwerk en het uithakken van de bestaande en loszittende voegen is het voegwerk hersteld. Met een onderwaterdrone is bekeken welke schades zich onder het wateroppervlak bevinden en is er gezocht naar afgebrokkelde stenen op de bodem. Om de damsluizen zoveel mogelijk in hun originele staat te houden, zijn deze stenen gebruikt tijdens de herstelwerkzaamheden. Als laatste zijn de voorzieningen voor de veiligheid aangepakt. Zo zijn de remmingswerken hersteld die moeten voorkomen dat schepen tegen de sluizen varen en zijn aan weerszijde solar-ledlampen geplaatst.
Noord-Hollands historisch erfgoed
Het voormalige Ministerie van Oorlog legde rond 1890 de damsluizen aan in de Ringvaart, als onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Bij directe oorlogsdreiging werden grote delen van het gebied rond de hoofdstad onder water gezet, ook wel inundatie genoemd. Samen met de damsluizen in de Fuikvaart, de Trekvaart van Haarlem naar Halfweg en de inundatiewerken bij Penningsveer, vormden deze sluizen een aparte Liedeboezem. Vanuit deze boezem kon inundatiewater de polders tussen Haarlem en de Ringvaart en het riviertje De Liede instromen.
Jelle Beemsterboer, gedeputeerde Cultureel erfgoed: “De provincie vindt het van groot belang dat de verhalen van de inundatie van de Hollandse Waterlinies beleefbaar blijven. Daarom maken we ons hard voor het behoud van dit bijzondere historische erfgoed waar de damsluizen onderdeel van zijn. Het is mooi dat voor de restauratie van de sluizen waar mogelijk bestaande materialen zijn hergebruikt. Ook is ervoor gezorgd dat de sluizen zoveel mogelijk hun originele uiterlijk behouden.”
Aannemer Maarten Hendriks: “In december 2023 zijn we begonnen met de restauratie van de damsluizen. Dit is het type werk waar wij van oudsher goed in zijn. Het was soms best een uitdaging om midden op het water en ook onderwater werkzaamheden uit te voeren. Maar het eindresultaat mag er zijn. Wij hebben prettig samengewerkt met Monumentenwacht Noord-Holland en de provincie en zijn trots dat we hebben bijgedragen aan het behoud van dit waterbouwkundig erfgoed.”
UNESCO Werelderfgoed
De Stelling van Amsterdam heeft sinds 1996 de status van UNESCO Werelderfgoed. Sinds juli 2021 is deze werelderfgoedstatus uitgebreid met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Gezamenlijk vormen zij nu het UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies.
