HAARLEMMERMEER - Op de jubelmuur zijn een stuk of 14 geeltjes geplakt. Op de klaagmuur zo’n 25. De meeste gaan over het klimaat. Zes jonge Haarlemmermeerders, in leeftijd variërend van 15 tot 17 jaar gingen naar aanleiding van het Jeugdonderzoek in gesprek met de gemeente. Zij zijn somber over de toekomst als ze denken aan de klimaatverandering.

Eén van de vier meisjes zegt dat ze bij alles wat ze doet, aan het klimaat denkt. Ze eet weinig vlees. Als iedereen dat zou doen, zou dat al heel veel helpen, stelt ze. “Voor dieren die worden gegeten, worden hele bossen gekapt.” Ze heeft weinig vertrouwen in de mensheid. “De mens heeft dat zelf ook niet.” Ze leest momenteel een boek dat draait om de beste kanten van de mens die naar boven komen bij rampen. Het boek stemt haar nog niet vrolijker. “Omdat ik nog niet zo ver in het boek ben.”

Staken voor het klimaat zou ze best willen. Maar ze heeft geen tijd. Haar agenda loopt sowieso al voor twintig uur per week vol met haar baan bij Albert Heijn. "Ik heb dat geld hard nodig. Voor mijn studie. Er blijft niets over voor de aanschaf van leuke dingen." Zij, drie andere meisjes en twee jongens zitten om een grote tafel in een prettige plek in het raadhuis. Ze zijn in gesprek over wat hen bezighoudt, over wat wég mag, waar ze blij, boos of verdrietig van worden. Ze kennen elkaar niet. Wat ze gemeen hebben, is dat ze hebben meegedaan aan de digitale enquête, afgelopen zomer en de vraag of ze willen deelnemen aan een verdiepend gesprek met ‘ja’ hebben beantwoord. Hun gesprek levert input op voor de rapportage waarin de bevindingen van het Jeugdonderzoek komen te staan. Net als genoemde enquête, verdiepende interviews en andere groepsgesprekken met jongeren tussen de 15 en 26 jaar. Het heeft de ambtenaren van het gemeentelijke team onderzoek flink wat moeite gekost om de deelnemers aan het gesprek rond de tafel te krijgen. Graag hadden ze ook kinderen van gezinnen die het niet zo breed hebben gesproken. Maar het bleek lastig om deze groep te spreken.

Naar de strot
Vier jaar geleden, bij het vorige Jeugdonderzoek dat wethouder Marjolein Steffens-van de Water liet doen, waren er na de enquête ook gesprekken met jongeren. "Zo kunnen we de diepte in gaan", zegt een onderzoeker. "Zo krijgen we de verhalen achter de cijfers te horen. Het is belangrijk om te weten wat er speelt. Het zijn bijna altijd mooie gesprekken. Soms ook erg aangrijpend. Over pesten bijvoorbeeld. Ook al gaat het met de meeste kinderen in Haarlemmermeer goed, als tijdens zo’n gesprek een gepest kind vertelt over eetstoornissen, dan vliegt dat je naar de strot."

Volle agenda’s, lange dagen
Met de zes deelnemers aan het gesprek in de vroege avond van een regenachtige dag gaat het – volgens eigen zeggen – ook goed. Dat komt niet in de laatste plaats door hun familie en vrienden. Er is sprake van hechte banden. "Die zijn heel belangrijk, ik word er vrolijk van. Ze zijn mijn uitlaatklep, ze zullen er altijd zijn. Wat er ook gebeurt." Ze zijn niet zonder zorgen, zonder problemen. Sommige komen uit gebroken gezinnen en hebben geen contact meer met hun vader of moeder. Maar ze genieten van hun leven, ze hebben volle agenda’s, maken lange dagen en werken hard aan hun opleidingen waar ze stuk voor stuk het beste van willen maken. De blik is duidelijk op de toekomst gericht.

Klimaat
Maar daarboven hangt dus die donkere wolk die ze net op dat gele stickertje hebben genoteerd en op de klaagmuur hebben geplakt; klimaat. "Hebben we straks nog genoeg te eten, vergaat de hele planeet." Vragen die op ze afkomen als ze naar het journaal kijken of naar filmpjes van influencers op Instagram. Eén van de jongens doet een poging tot geruststelling. Althans, zo lijkt het. "Dat gebeurt niet, we vergaan niet. Klimaatverandering is super oud. Ze hebben grondlagen van lang geleden bekeken en daar kunnen ze aan zien dat temperaturen altijd van hoog naar laag en weer terug zijn gegaan. Dat gaat vanzelf. Daar hoeven we niets voor te doen. De politiek wil ons laten geloven dat we er zelf schuldig aan zijn maar dat is onjuist. Waar we wel zelf schuldig aan zijn is die beweging die we alsmaar maken van rechts naar links, van oorlog naar anarchie."

Tips voor de wethouders
De jongeren hebben allen een tip voor ‘de wethouder’. Dat kan Marjolein Steffens-van de Water van onder meer Jeugd & Onderwijs zijn maar ook een andere bestuurder. Verbeter de kwaliteit van de hulpverlening. Vooral jongeren met mentale en psychische problemen lopen vast, zeggen de jongeren. Dat komt aan de ene kant door de lange wachttijden, maar ook doordat ze voor inschakeling van een hulpverlener handtekeningen van beide ouders nodigt hebben als ze nog geen zestien zijn En dat gaat moeilijk als je geen of een slecht contact met je vader of moeder hebt. En als dat eenmaal tóch is gelukt, nemen hulpverleners je niet serieus. “Het zit tussen je oren”, krijgen jongeren al snel te horen. “Je moet heel vaak van hulp switchen voordat het goed met je gaat. Er is veel incompetentie.”

LHBTI
Nog een tip: streef naar acceptatie van LHBTI-ers.Het kan echt niet dat op moslimscholen wordt verkondigd dat gay mensen dood moeten en dat er nog zo veel leraren zijn die vinden dat homohuwelijken niet kunnen.

Er volgt nog een tip: jongeren moeten te snel keuzes maken op het gebied van studies. Ze zouden daar langer de tijd voor moeten krijgen. Over studies en school gesproken, waarom moeten op een centraal eindexamen zo nodig alle thema’s weer langskomen die al bij de schoolexamens aan bod zijn geweest? Zo’n centraal eindexamen is maar een momentopname dat veel te bepalend is. Je zal maar net je vader of moeder zijn verloren in die periode of iets anders meemaken met een grote impact. De schoolexamens moeten zwaarder meetellen.

De laatste tip:Als je jongeren écht serieus neemt, voer dan vaker dit soort gesprekken met ze, stuur meer enquêtes. Richt ze persoonlijk aan ons. Echt met je naam erop. Dan nemen we het serieuzer.